Leegstand van assistentiewoningen, hoe is het mogelijk?

In 2023 waren er in het Vlaams Gewest afgerond 1,4 miljoen 65-plussers, terwijl dat er naar schatting in 2040 al bijna 1,9 miljoen zullen zijn. Een stijging van meer dan 33%. In dezelfde periode stijgt het aantal 85-plussers met bijna 60% en het aantal 90-plussers met meer dan 70%. We zullen dus in de toekomst meer woonzorgvoorzieningen moeten voorzien dan nu, maar ook nu zijn de noden al erg hoog. Toch staat op dit moment 23% van de assistentiewoningen van Vlozo, het Vlaams Onafhankelijk Zorgnetwerk, leeg. Hoe kan dit?

Uit hetzelfde rapport van Vlozo blijkt dat er geen duidelijk verband is tussen de bezettingsgraad van assistentiewoningen en hun prijs. Hiermee is het argument dat assistentiewoningen te duur zijn onmiddellijk weerlegt. Welke factoren hebben dan wel een duidelijke impact op de leegstand? Bij alle sprekers tijdens de hoorzitting komt terug dat de locatie van assistentiewoningen cruciaal is. Ze wonen liefst dicht bij de dorpskern en verpleging moet snel aanwezig kunnen zijn. Zo is het mogelijk om binnen het sociale weefsel zich te bewegen en kunnen ze van hun oude dag genieten. Het is dus de nabijheid van dienstverlening dat het verschil maakt, maar dat is in Vlaanderen net een probleem door de versnippering van het woongebied en bevoegdheden. 

Veel ouderen hebben zorgnoden die niet ingevuld worden omdat ze liever thuis blijven wonen. Het zit in onze cultuur dat we zo lang mogelijk thuis wonen en geen planning maken om aan onze zorgnoden te voorzien. Ook koos de overheid duidelijk voor een beleid dat de vermaatschappelijking van de zorg wordt genoemd. Daarbij kampt de woonzorgsector met een imagoprobleem. Ondanks ontelbare goede voorbeelden en mooie initiatieven halen de laatste jaren bijna exclusief negatieve verhalen de media. Dit ontneemt ouderen de moed om hun eigen woning te verlaten en te gaan voor een meer aangepaste woonvorm.

Alle sprekers bevestigen dat alvast een deel van de oplossing is om een regelluw en flexibel kader te maken. Dat wil zeggen dat er bijvoorbeeld zwevende erkenningen mogelijk zijn waardoor bewoners makkelijk kunnen doorschuiven op basis van hun zorgbehoefte. Deze oplossing vereist wel een goed management en erg overzichtelijke zorg. Hiervoor zijn erg gekwalificeerde directies nodig en dat is een punt dat Veerle Geerinckx al langer maakt in het Vlaams Parlement (lees meer over de nood aan gekwalificeerde directies hier).